BİNAM DEPREM SONRASI NE KADAR GÜVENLİ?

DEPREM SONRASI BETONARME BİNALARIN HIZLI HASAR TESPİT KILAVUZU

***Konuyla ilgili Sunum Dosyası***

Deprem sonrası hasar sınıflandırma çalışmalarının objektif bilimsel kriterlere göre yapılması son derece önemlidir. Kişilerin insiyatifine göre yapılması hem karmaşık hukuki sorunlar ortaya çıkarır hem de çevrede yaşayan insanların can güvenliği tehlikeye atılmış olur. Çoğunlukla yaşanan, uzman olmayan kişilerin binayı yakından incelemeksizin uzaktan gördükleri önemsiz duvar çatlaklarını dayanarak binaya orta veya ağır hasar vermeleri ya da bina taşıyıcı sisteminde ciddi hasarlar oluşmasına rağmen, binanın dışındaki duvarlarda çatlaklar göremediklerinden hasarsız veya az hasarlı olarak sınıflandırmaları şeklindedir. Deprem tecrübesi olan teknik personellerin dahi sübjektif kriterlerle binayı incelediklerinde farklı sonuçlara varmaları kaçınılmazdır.

Bu çalışmayı, Japon bilim adamları tarafından, ilk olarak 1991 yılında yayınlanan; Kobe, 17 Ağustos 1999 depremleri ile güncellenen “Deprem Sonrası Hasar Belirleme Kılavuzu”a [1][2] dayanarak hazırladım. Son yirmi yıldır Mahkeme Bilirkişilik görevlendirmelerimde ve deprem sonrası hasar tespit çalışmalarında bu kriterlere göre değerlendirme yaptım. Daha bilimsel bir yöntem ortaya çıkıncaya kadar da bu yöntemi takip edeceğim.

Özellikle Kobe ve 17 Ağuston 1999 depremlerinde üst yapı hasarlarına ilave olarak deprem bölgelerinde zayıf zemin koşulları sebebiyle binalarda aşırı oturmalar ve dönme hasarları ortaya çıkmış ve bu hasarlarda hafif, orta ve ağır hasar olarak sınıflandırılmıştır.

TEMEL HASAR SEVİYELERİ

Yapının temelinde zayıf Zemin koşulları nedeniyle aşırı oturmalar (settlement) ve dönme (tilting, leaning) oluşabilir.

Tablo 1: Temel için hasar sınıflandırma kriterleri [1],[2]

Temel hasarları uniform oturma (uniform settlement), dönme (tilting, leaning) ve farklı oturma (differential settlement) şeklinde gözlemlenebilmektedir
Uniform oturma ve dönme (tilting, leaning, tipping) hasarları zayıf zemin koşulları sebebiyle oluştuğundan, bu binalarda taşıyıcı sistem hasarına pek rastlanmamıştır. Çünkü yumuşak zemin bir nevi deprem izolatörü görevini görmüştür. Geoteknik mühendislerinin hazırlayacağı projelerle bu binaları düzeltmek, şakülüne getirmek mümkündür

YAPISAL HASAR SEVİYELERİ TANIMI

Taşıyıcı sistem elemanları 5 hasar seviyesi ile sınıflandırılır:
Seviye 0, Seviye I, Seviye II, Seviye III, Seviye IV, Seviye V.
Bu hasar seviyeleri de 3 kategoriye alınır:
1) Seviye 0, I ve II
2) Seviye III
3) Seviye IV ve Seviye V

Hasar Seviyelerinin detaylandırılması (Detailed Definition of Damage Rank)

DEĞERLENDİRME FORMU

Yapısal hasarlar genellikle zemin katta meydana gelir. Bu bağlamda hasarın en yoğun olduğu zemin kat taşıyıcı elemanları incelenerek aşağıdaki form doldurulur.

Hasarsız veya Az hasarlı binalar tekrar incelenerek hasarsızlık durumundan emin olunmalıdır.

REFERANSLAR:

[1] The Japan Building Disaster Prevention Association. Guideline for Post-earthquake Damage Evaluation and Rehabilitation. 2001.
[2] Yoshiaki NAKANO, Masaki MAEDA, Hiroshi KURAMOTO, and Masaya MURAKAMI. GUIDELINE FOR POST-EARTHQUAKE DAMAGE EVALUATION AND REHABILITATION OF RC BUILDINGS IN JAPAN. 13th World Conference on Earthquake Engineering. Vancouver, B.C., Canada, August 1-6, 2004, Paper No. 124.